Obowiązującą techniką badania RTG, służącą rozpoznawaniu dysplazji stawów biodrowych jest pozycja standardowa, zwana brzuszno-grzbietową. Metoda ta jest zgodna z zaleceniami Międzynarodowej Federacji Kynologicznej.

Właściciele zwierząt często obawiają się poddawania swojego pupila znieczuleniu do wykonania zdjęcia rtg, jednak spieszę wyjaśnić, że do właściwego ułożenia pacjenta na stole i zniesienia napięcia mięśniowego, sedacja jest niezbędna.

Prawidłowo ukształtowany staw biodrowy psa cechuje głęboka panewka, okrągła i gładka powierzchnia głowy kości udowej, dobrze dopasowana do panewki, wyodrębniona i normalnej grubości szyjka kości udowej i brak zmian zwyrodnieniowych w stawie biodrowym.

Zmiany w obrazie rtg przy występowaniu dysplazji stawów biodrowych dotyczą wszystkich elementów stawu.

Panewka ulega spłaszczeniu, spłyceniu, występuje nieregularność zarysu z widocznym nadwichnięciem czy nawet zwichnięciem głowy kości udowej.

Rozwija się choroba zwyrodnieniowa stawu, która obejmuje zniekształcenie głowy kości udowej i jej szyjki, krawędzi panewki z tworzeniem wyrośli kostnych tzw. osteofitów.

Głowa kości udowej zmienia kształt z okrągłego na grzybowaty. W obrębie szyjki tkanka kostna ulega zagęszczeniu. W chrząstce stawowej widoczne są miejsca ubytków.

Może także dochodzić do zmiany kąta inklinacji, czego następstwem jest rozwój biodra szpotawego lub koślawego. Postępujące zmiany zwyrodnieniowe w rezultacie mogą prowadzić do zesztywnienia stawu.

Ocena dysplazji stawu biodrowego u psów

Ocena stawów biodrowych na podstawie zdjęć rtg metodą standardową różni się w poszczególnych krajach, ale podstawy do oceny są wszędzie takie same i składają się na nią:

• ukształtowanie panewki
• ukształtowanie głowy kości udowej
• wzajemne położenie panewki i kości udowej
• zmiany zwyrodnieniowe stawów biodrowych

Jeżeli 50 % głowy kości udowej znajduje się w obrębie panewki, takie stawy uznawane są za wolne od dysplazji. W przypadku słabego pokrycia głowy kości udowej przez panewkę, jej spłaszczenia i obecność chociaż najmniejszych zmian zwyrodnieniowych, stawy są uznawane za obciążone dysplazją.

W Polsce, zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Federacji Kynologicznej, wprowadzono w 1999 roku pięciostopniową skalę oceny dysplazji stawów biodrowych.

• A – nie ma żadnych objawów dysplazji stawów biodrowych
• B – prawie normalne stawy biodrowe
• C – nieznaczna dysplazja stawów biodrowych
• D – umiarkowana dysplazja stawów biodrowych
• E – ciężka dysplazja stawów biodrowych

Związek Kynologiczny w Polsce uznał metodę standardową jako obowiązkową do oceny stawów biodrowych u psów.

Owczarki niemieckie były pierwszą rasą objętą obowiązkowym badaniem rtg w kierunku dysplazji od 1983 roku. Od 1994 roku obowiązkowe badanie rtg w kierunku dysplazji wprowadzono też dla innych ras psów, aby uzyskać kwalifikacje hodowlane.

Inne metody wykonywania zdjęć rtg:

Metoda brzuszno-grzbietowa „na żabę”

Pozwala na dokładną ocenę głowy i szyjki kości udowej oraz wykrycie wczesnego formowania się wyrośli kostnych w tylnej część szyjki kości udowej, przednio-grzbietowej powierzchni głowy kości udowej i grzbietowego brzegu panewki. Zmiany te trudno wykryć na zdjęciu rtg wykonanym metodą standardową.

Pozycja „na żabę” służy wykryciu wczesnych zmian zwyrodnieniowych w stawach biodrowych i jest najczęściej wykonywana dodatkowo, jako metoda pomocnicza do metody standardowej.

Metoda brzuszno-grzbietowa z użyciem klina

Wzięła swą nazwę od używanej rozwórki spełniającej rolę klina, dzięki której możliwe jest wykrycie minimalnego rozluźnienia w stawach biodrowych.

Matoda PennHIP

Oparta jest na ilościowej ocenie przemieszczenia głowy kości udowej z panewki. Podobnie jak w metodzie standardowej wymagane jest znieczulenie pacjenta. Zwierzęta układane są w pozycji grzbietowej, kończyny miedniczne ułożone są w pozycji naturalnej, naśladującej pozycję stojącą.

Metoda ta jest obecnie uznawana za najbardziej precyzyjną metodę oceny stopnia rozluźnienia stawów biodrowych u psów.

Metoda Fluckigera

Ujawnia rozluźnienie w stawie biodrowym poprzez położenie nacisku z zewnątrz, podobnie jak metoda PennHIP

Metoda pomiaru grzbietowo-bocznego podwichnięcia głowy kości udowej – DLS

Służy do oceny biernego rozluźnienia stawów biodrowych. Nowatorski w tej metodzie jest sposób ułożenia psa do badania, który naśladuje naturalną pozycję zwierzęcia podczas stania.

Metoda oceny grzbietowego brzegu panewki – DAR

Pozwala ona na ocenę ilościową i jakościową grzbietowego brzegu panewki stawu biodrowego.

W praktyce w zasadzie głównie korzystam z metody standardowej a pacjent zawsze poddawany jest sedacji. Ostatecznej oceny stawów biodrowych i wpisu do rodowodu dokonuje doświadczony lekarz weterynarii z odpowiednimi uprawnieniami.