Najczęściej mam do czynienia z pacjentami, u których już wystąpiły objawy dysplazji stawów biodrowych i z reguły przyczyną wizyty w lecznicy jest kulawizna, której towarzyszy charakterystyczne kołysanie zadu. Oczywiście potwierdzeniem diagnozy staje się wykonanie zdjęcia rtg i nie ma reguły, równie dobrze może być to pies mający 8 miesięcy, jak i 5 lat.

Pytanie, co wtedy?

Wszystko zależy od faktu, jak daleko posunięta jest dysplazja stawów biodrowych psa?

Jeśli Wasz pupil jeszcze rośnie a kulawizna jest słabo wyrażona, można, poza lekami przeciwbólowymi i odpowiednią dietą, zalecić jeszcze tzw. kontrolowany ruch w ręku, czyli krótkie spacery na smyczy, przy nodze, szybkim marszem, w celu rozbudowania masy mięśniowej kończyn tylnych, co pozwoli utrzymać w prawidłowym położeniu głowę kości udowej w panewce. U młodych rosnących psów postępowanie takie w pewnej części przynosi efekty.

To, jakie zostanie podjęte postępowanie zależy od wielu czynników:

• od wieku i wielkości psa,
• od tego, do jakiego celu jest przeznaczony ( zwierzę kanapowe, czy pies użytkowy),
• jak daleko posunięta jest niestabilność stawu i zmiany zwyrodnieniowe,
• decyzji prowadzącego lekarza weterynarii,
• możliwości finansowych właściciela zwierzęcia.

Bardzo ważna jest tutaj fizjoterapia, która pozwala na zachowanie umięśnienia i zmniejsza sztywność stawów. Doskonałe okazuje się pływanie, wymusza bowiem pracę mięśni i stawów a jednocześnie nie pogłębia patologicznych procesów zachodzących w stawie.

Należy pamiętać o utrzymaniu prawidłowej masy ciała psa, nie można dopuścić do otyłości, ponieważ trzeba zmniejszyć obciążenie wywierane na bolesny staw. Poza tym musimy ograniczyć przybieranie na wadze, kiedy zmniejsza się aktywność pupila.

Istnieje cała gama leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, jednak ich stosowanie nie prowadzi do wyleczenia. Leki te pozwolą zmniejszyć ból stawowy, zniosą sztywność i ograniczą zanik mięśni, który jest następstwem zmniejszenia aktywności zwierzaka. Jest to jednak terapia zachowawcza i nie prowadzi do wyleczenia, procesy zwyrodnieniowe postępują dalej i często jest to jedynie tymczasowe zniesienie bólu.

Poza tym nie ma nic za nic, długotrwałe stosowanie niesterydowych środków przeciwzapalnych może prowadzić u niektórych pacjentów do silnych zaburzeń przewodu pokarmowego. Natomiast stosowanie leków sterydowych może dać szybki, ale krótkotrwały efekt, lecz długotrwałe ich stosowanie powoduje uszkodzenie chrząstki stawowej.

Pewną alternatywą są glikozaminoglikany, glukozamina i siarczan chondroityny, coraz więcej jest preparatów z tymi substancjami, dostępnych na rynku weterynaryjnym i są to środki wykazujące pewne działanie chondroprotekcyjne w chorobie zwyrodnieniowej stawów.

Ale jeśli to wszystko zawodzi a zwierzę cierpi, pozostają metody chirurgicznego leczenia:

Zespolenie spojenia łonowego

Jest to zabieg profilaktyczny, zalecany dla szczeniąt, u których stwierdza się cechy dysplazji lub ją podejrzewa.

Zabieg ten polega na zniszczeniu płytki wzrostowej spojenia łonowego, co powoduje zmianę kształtu rosnącej kości miednicznej i poprawia ułożenie panewki stawu biodrowego. Operacja wiąże się z niewielkim urazem i ryzykiem powikłań, zaś okres rekonwalescencji jest dość krótki.

Zabieg można przeprowadzić jedynie u szczeniąt w wieku 4-5 miesięcy. Jest to największe ograniczenie stosowania tej metody. Dlatego zaleca się badanie w kierunku dysplazji stawów biodrowych przed 15 tygodniem życia u wszystkich szczeniąt ras predysponowanych do dysplazji stawów biodrowych. U psów w tym wieku nie dochodzi jeszcze do zmian zwyrodnieniowych, które są przyczyną objawów bólu i niechęci do ruchu, czy trudności przy wstawaniu.

Przecięcie mięśnia grzebieniowego

Powoduje zmniejszenie nacisku na torebkę stawową i na krawędź panewki i prowadzi do krótko- lub długotrwałego zmniejszenia bolesności.

Potrójna osteotomia miednicy

Jest najczęściej polecaną i przynoszącą najlepsze wyniki metodą chirurgicznego leczenia.

Traktuje się ją jako zabieg profilaktyczny. Jeśli zostanie przeprowadzona odpowiednio wcześnie, może pozwolić na ukształtowanie prawidłowego stawu ( zanim dojdzie do rozwoju zmian zwyrodnieniowych). Metodę można stosować u psów, u których nie stwierdzono zmian zwyrodnieniowych w stawach biodrowych a grzbiet dogrzbietowy panewki nie jest uszkodzony.

Zaleca się przeprowadzenie operacji przed ukończeniem 15 miesiąca życia, czasem też u starszych psów, jeśli spełniają odpowiednie dla zabiegu kryteria.

Potrójna osteotomia pozwala na przywrócenie zgodności między głową kości udowej a panewką, poprawia dopasowanie panewki do głowy kości udowej w grzbietowej części panewki, powoduje lepszy rozkład sił działających na staw i minimalizuje postęp choroby zwyrodnieniowej stawów.

Metoda ta jest bardzo skuteczna, ale ponieważ polega na przecięciu kości biodrowej, kulszowej i łonowej a potem ustabilizowaniu ich w pożądanym położeniu, związana jest z rozległym urazem i okres rekonwalescencji trwa nawet 3 miesiące.

Amputacja głowy kości udowej

To usunięcie głowy i szyjki kości udowej w celu zniesienia bólu, stosowane w nasilonej chorobie zwyrodnieniowej stawu, gdy ból nie ustępuje pod wpływem środków farmakologicznych.

Najlepsze efekty tego zabiegu obserwuje się u psów poniżej 20 kg masy ciała i u których są dobrze rozwinięte mięśnie miednicy.U dużych psów może być problem, ponieważ są za ciężkie i staw nie wytrzymuje obciążenia. Po tym zabiegu często pozostaje lekkie zaburzenie chodzenia.

U dużych psów często dochodzi do pooperacyjnego zaniku mięśni, natomiast u małych rokowanie jest korzystniejsze.

Proteza stawu biodrowego

Zalecana w celu zachowania czynności stawu u dojrzałych psów z nasiloną chorobą zwyrodnieniową stawów, która nie odpowiada na leczenie zachowawcze.

Pozwala na uzyskanie czynności stawu bez bólu w więcej niż 90 %. Jednostronna proteza stawu biodrowego zapewnia dobre funkcjonowanie u około 80 % psów. Najczęstsze powikłania po zastosowaniu protezy to zwichnięcie stawu, neuropraksja nerwu kulszowego i zakażenie.

Dla części właścicieli zaporowa może okazać się cena zabiegu.